Op trefwoord
Op alfabet
Beroerte (CVA)
| Dit zoekresultaat behoort tot de meest voorkomende klachten bij de huisarts. Er zijn nog andere mogelijkheden. Neem bij twijfel contact op met uw huisarts. |
| Wat is het/wat houdt het in? |
| Hoe kom je er aan? |
| Wat u zelf kunt doen |
| Behandeling |
| Gevolgen voor de omgeving/Mantelzorgers |
Symptomen
- plotseling optreden van:
- spierzwakte, verlamming of gevoelsstoornissen in meestal een arm, been, gelaats- of lichaamshelft
- spraakstoornissen
- gedeeltelijke of totale gezichtsvelduitval van een of beide ogen
- dubbelzien of draaiduizeligheid
- acuut optredende heftige hoofdpijn, misselijkheid en braken
- bewustzijnsverlies
Een CVA (cerebro vasculair accident) of beroerte is het plotseling en in het algemeen zonder voortekenen optreden van een stoornis in het functioneren van de hersenen. Afhankelijk van de plaats van het CVA in de hersenen kunnen allerlei neurologische verschijnselen ontstaan. De meest voorkomende zijn verlammingsverschijnselen en spraakstoornissen. U bemerkt dat een mondhoek naar beneden hangt, dat u een arm en/of been niet meer of niet meer goed kunt gebruiken of dat u moeite heeft met het juiste woord te bedenken of uit te spreken. Het gezichtsveld kan (gedeeltelijk) uitvallen of er is sprake van dubbelzien of draaiduizeligheid.
Soms zijn acuut optredende hevige hoofdpijn, gevolgd door misselijkheid en braken de eerste verschijnselen van een CVA. Bij een ernstig CVA kan bewustzijnsverlies optreden. Een ernstig CVA kan ook tot de dood leiden.
Het meest kenmerkende beeld bij een CVA is de halfzijdige verlamming (hemiparese of hemibeeld) waarbij gezichtshelft en arm meestal meer zijn aangedaan dan het been. Een CVA in het linker gedeelte van de hersenen veroorzaakt verlammingsverschijnselen aan de rechter zijde van het lichaam. Omdat bij rechtshandigen het spraakcentrum zich meestal in het linker gedeelte van de hersenen bevindt komen spraakstoornissen vooral voor bij een rechtszijdige verlamming.
Indien de verschijnselen van een CVA binnen 24 uur verdwijnen spreken we van een TIA (transient ischaemic attack).
Het verloop van de verschijnselen bij een CVA kan zeer gevarieerd zijn. Van een volledig herstel in enkele dagen tot blijvende en ernstige invaliditeit. In de eerste zes weken na het CVA treedt het meeste herstel op. Het kan echter wel 2 jaar duren voor de herstelfase volledig is afgesloten.
terug naar boven
Hoe kom je er aan?
Een CVA ontstaat door een tekort aan zuurstof of een bloeding in een deel van de hersenen. Een zuurstoftekort ontstaat door een gedeeltelijke of totale afsluiting van een van de bloedvaten in of naar de hersenen waardoor de bloedtoevoer aanzienlijk wordt verminderd of geheel onderbroken. De afsluiting wordt veroorzaakt door een embolie, een losgeraakt en met de bloedstroom meegevoerd stukje atheroom ("kalk") of bloedstolsel (trombus) uit een bloedvat met aderverkalking. Meestal betreft dit een embolie vanuit een van beide halsslagaders, minder vaak vanuit de twee slagaders die via de nekwervels naar de hersenen verlopen. Aderverkalking op zichzelf kan eveneens de aanleiding zijn voor een (gedeeltelijke) afsluiting van een bloedvat. Een embolie kan ook worden veroorzaakt door een bloedstolsel afkomstig uit het hart.
Met aderverkalking of atherosclerose krijgt vrijwel iedereen op latere leeftijd in meer of mindere mate te maken. De kans op het krijgen van een ernstige vorm van atherosclerose neemt echter toe indien er ook nog sprake is van risicofactoren.
De belangrijkste risicofactor voor het ontstaan van aderverkalking en daarmee op het ontstaan van een CVA is roken.
Andere belangrijke risicofactoren zijn:
-een hoog cholesterolgehalte
-hoge bloeddruk
-suikerziekte
Bloedstolsels in het hart worden vooral gevormd bij een bepaalde ritmestoornis van het hart, het boezem- of atriumfibrilleren of bij hartklepafwijkingen.
Een bloeding kan verschillende oorzaken hebben. Meestal treedt een bloeding op door het in de loop van jaren ontstaan van beschadigingen in de bloedvatwand. Alle hierboven genoemde risicofactoren spelen daarbij een rol. Hoge bloedruk is hier echter de belangrijkste risicofactor. Daarnaast kan een bloeding optreden door het barsten van een aneurysma, een vaak al vanaf de geboorte aanwezige en langzaam groeiende bloedvatverwijding, of een andere bloedvatmisvorming, door een hoofdletsel (zie ook: hersenschudding), of door gebruik van antistollingsmiddelen.
CVA's ten gevolge van een afsluiting van een bloedvat ontstaan meestal op oudere leeftijd, vanaf het 60e levensjaar. Een CVA door een bloeding, vooral de bloedingen op basis van bloedvatmisvormingen, kunnen ook op jongere leeftijd ontstaan.
terug naar boven
Wat u zelf kunt doen
Aan een CVA kunt u zelf niets doen. Vaak zijn de verschijnselen dermate ernstig of verontrustend dat de (dienstdoende) huisarts met spoed zal worden geroepen.
terug naar boven
Behandeling
Het stellen van de diagnose CVA is in het algemeen niet moeilijk. De verschijnselen spreken vaak voor zich. De oorzaak van een CVA is meestal niet door eenvoudig onderzoek vast te stellen. Het vaststellen van de oorzaak is echter wel van belang voor de behandeling. Daarom zal iemand met een CVA dan ook veelal per ambulance naar het ziekenhuis worden vervoerd. In bepaalde situaties, b.v. in geval van een ernstig CVA bij oude mensen met een zwakke gezondheid en voldoende verzorging in de nabije omgeving, kan ook worden besloten tot het thuis verzorgen van de CVA-pati
terug naar boven
Gevolgen voor de omgeving/Mantelzorgers
Een CVA bekent vaak een ommekeer in iemands leven. Aan plannen voor de toekomst kan abrupt een einde komen. Van de ene op de andere dag ontstaat een soms volledige afhankelijkheid van anderen. De vaak voorkomende spraakproblemen zorgen voor communicatiestoornissen. Na een CVA kunnen begrip, concentratie- en uithoudingsvermogen verminderd en de persoonlijkheid veranderd zijn.
Het spreekt voor zich dat dit alles grote gevolgen kan hebben voor patient, partner en omgeving. In revalidatiecentrum of verpleeghuis is hier vaak veel aandacht voor. Thuiszorgorganisaties organiseren cursussen over het omgaan met een CVA en CVA-pati
terug naar boven