Op trefwoord
Op alfabet
Hersenvliesontsteking (meningitis)-
Algemeen
Algemeen
| Dit zoekresultaat behoort tot de meest voorkomende klachten bij de huisarts. Er zijn nog andere mogelijkheden. Neem bij twijfel contact op met uw huisarts. |
| Wat is het/wat houdt het in? |
| Hoe kom je er aan? |
| Wat u zelf kunt doen |
| Behandeling |
| Vaccinaties |
Symptomen
- Hoge koorts
- Hoofdpijn
- Braken
- nekstijfheid
- Toenemende sufheid
Een hersenvliesontsteking is een infectie van de hersenvliezen veroorzaakt door een micro-organisme zoals een bacterie of een virus.
De hersenen en het ruggemerg worden omhuld door drie vliezen. Tussen de vliezen bevindt zich het hersenvocht. Daarin kunnen de bacterien zich snel vermeerderen en verspreiden. Het lichaam verweert zich daartegen; de hersenvliezen zwellen op, de bloedvaten verwijden zich, ontstekingcellen komen in het hersenvocht terecht.
Koorts loopt op als gevolg van de afweerreactie; hoofdpijn en sufheid zijn gevolgen van het opzwellen van de bloedvaten en hersenvliezen. De nekstijfheid ontstaat doordat de opgezette hersenvliezen zeer pijnlijk zijn als ze bewogen worden, wat gebeurt als u het hoofd buigt of de benen gestrekt optilt.
Hersenvliesontsteking veroorzaakt door bacterien leidt zonder behandeling altijd tot de dood. Virussen veroorzaken meestal een veel milder beeld dat vaak spontaan geneest.
terug naar boven
Hoe kom je er aan?
Hersenvliesontsteking kan door verschillende soorten bacterien veroorzaakt worden. Per leeftijdscategorie staan bepaalde bacterien meer op de voorgrond. Bij babys zien we meestal de E. coli bacterie, en in mindere mate de groep B Streptococ. Bij kinderen van 1 tot 5 jaar zijn de haemofilus influenzae type B, de meningococ en de pneumococ de belangrijkste boosdoeners. Bij adolescenten en jong volwassenen de meningococ en de pneumococ, bij ouderen vooral de pneumococ.
Geen van deze bacterien zijn erg uitzonderlijk: E.coli bacillen draagt iedereen in de darmen, haemofylus en de streptococ zijn de meest voorkomende veroorzakers van oorontsteking, bijholteontsteking en bronchitis. De meningococ groeit bij 10% van de bevolking in de neusholte.
Waarom desondanks slechts een enkeling een hersenvliesontsteking krijgt is niet duidelijk. Zaken als verminderde weerstand, vermoeidheid, maar ook pech spelen ongetwijfeld een rol.
De bacterien kunnen in de hersenvliezen terechtkomen via de bloedbaan (vanuit de longen, darmen, neusholte etc), of door directe doorgroei vanuit een oorontsteking of bijholteontsteking (zelden).
Virale meningitis kan door een aantal virussen veroorzaakt worden. Bekend zijn het bof-virus, coxsackie virussen en het herpes simplex virus.
Meestal verloopt de aandoening goedaardig, maar niet altijd. Het herpes simplex virus kan bij zuigelingen een fataal verlopende ziekte veroorzaken.
terug naar boven
Wat u zelf kunt doen
Als u een hersenvliesontsteking vermoedt dient u altijd een arts te raadplegen.
terug naar boven
Behandeling
De arts zal de ziekte vermoeden op grond van het klinisch beeld. Behandeling vindt altijd plaats in het ziekenhuis. Daar wordt de diagnose bevestigd door middel van een "ruggeprik" (lumbaalpunctie). Daarbij wordt met een prik onder in de rug de ruimte tussen de hersenvliezen aangeprikt zodat er wat hersenvocht kan aflopen. In geval van hersenvliesontsteking is dit vocht troebel, en bevat het talloze ontstekingscellen en bacterien. Met speciale kweek- en kleuringsmethoden kan de veroorzakende bacterie worden aangetoond. Per infuus worden vervolgens hoge doseringen antibiotica toegediend. Het succes van de behandeling is vooral afhankelijk van het stadium van de ziekte waarin de behandeling wordt gestart. Is men er vroeg bij dan volgt meestal restloze genezing. Begint men te laat dan kan het zijn dat de patient toch overlijdt. Ook kan hij, als gevolg van hersenbeschadiging, blijvende handicaps (bijvoorbeeld doofheid) aan de ziekte overhouden.
terug naar boven
Vaccinaties
Meningitis kan door verschillende soorten bacterien worden veroorzaakt. (zie boven). Tegen sommige daarvan kunt u worden ingeent, en in de praktijk gebeurt dat ook: Sinds 1992 worden alle zuigelingen ingeent tegen de haemophylus B bacterie (HIB vaccinatie), vanaf najaar 2002 zijn alle jongeren ingeent tegen meningococcen van de C groep. Vaccinatie tegen pneumococcen is mogelijk maar wordt niet routinematig gedaan. Tegen andere mogelijke veroorzakers is geen vaccinatie mogelijk.
Door de vaccinatie bij peuters met het BMR vaccin komt de bof, en dus ook de bof-meningitis niet meer voor.
terug naar boven